Helaas wordt het Stichting De Fret soms kwalijk genomen dat wij ‘specials’ niet toelaten op keuringen en er op ons forum weinig ruimte is voor fokkers die zich met specials bezighouden. Daarom is het tijd om onze visie op specials toe te lichten. Hiervoor zullen we kort toelichten wat we bedoelen met specials en duiken we de geschiedenis in.

Wat verstaan wij onder ‘specials’?

Specials zijn fretten met een speciaal ‘jasje’. Dit kan een bepaalde kleur of aftekening zijn, maar ook vallen hier de angora’s onder. In deze tekst richten we ons echter met name op de fretten met aparte aftekeningen. De kleur of aftekening van deze dieren is ontstaan door een mutatie. Deze kleur of aftekening wordt in verband gebracht met diverse gezondheidsproblemen bij de fret. Verderop in de tekst zijn de specials ‘in beeld’ te vinden.

Een stukje geschiedenis

Wie de voorouders zijn van de fret is niet helemaal duidelijk; was het de steppebunzing, de Europese bunzing of toch allebei? Dit zullen wij nooit voor 100% zeker weten. Wij kunnen alleen naar de geschiedenis kijken en gissen. Eén ding is wel bekend, de eerste gedomesticeerde fretten waren albino’s. Over hun afkomst doen vele verhalen de ronde. Zo wordt er geschreven in Engeland dat arme jagers in de bossen zochten naar albino bunzingen en deze hebben gedomesticeerd voor de jacht op konijnen. Zo konden zij ook een keer konijn eten; iets wat eigenlijk alleen bestemd was voor de rijke mensen. Deze albino’s werden verstoten door hun moeder, omdat zij in de zomer geen overlevingkansen hadden. Door hun kleur waren zij heel goed zichtbaar voor roofdieren. De ‘albino bunzing’ bleek een succes. En omdat er toch heel weinig albino’s waren, werden er ook wildkleur bunzingen uit het nest gehaald. Uit de combinatie van albino en wildkleur ontstond later de sandy; een natuurlijke verdunning van de kleuren.

Moeder Natuur en mutaties

Uit dit verhaal kun je opmaken dat Moeder Natuur zelf haar fouten herstelt. Albino’s ontstaan door een mutatie (spontane verandering in het DNA). Albino bunzingen worden nog steeds geboren in het wild, maar je zult ze zelden tegenkomen. Zo is het ook met aparte kleuren of aftekeningen. In de natuur ontstaan regelmatig mutaties. Hierdoor kunnen overlevingskansen van een soort (dier of plant) toenemen. Bijvoorbeeld: een vogel die geboren wordt met een veel langere snavel dan zijn soortgenoten. Als die vogel daardoor beter aan voedsel kan komen, zal deze mutatie stand houden en het dier zich voortplanten. Als die vogel daardoor geen bes meer kan pakken, zal hij sterven en stopt daar het ‘experiment’ van Moeder Natuur.

Moeder Natuur is dus niet foutloos, maar zij zorgt er wel voor dat haar fouten worden hersteld. Een bunzing met een vreemde kleur of vacht, heeft over het algemeen ook andere lichamelijke afwijkijkingen. Soms zal een dier met een aparte kleur wel kunnen overleven in het wild. Maar als zij voor nageslacht zorgen, wordt het DNA vermengd met gezonde genen en wordt de fout in het nageslacht er weer uitgefokt.

De fret en mutaties

We zijn inmiddels alweer vele jaren verder en houden de fret steeds vaker als huisdier. Maar ook de huisdierfret heeft DNA waarin mutaties kunnen optreden. Sommige mutaties komen niet eens tot uiting, omdat de embryo direct na de bevruchting sterft. Maar in het andere geval kan een mutatie een uiterlijke verandering betekenen bij de fret. Zoals in ons geval: de specials.

Van de specials is bekend dat dit gaat om een mutatie en dat deze mutatie gekoppeld wordt aan bepaalde gezondheidsproblemen. Hoe kan het dan dat er steeds meer specials verschijnen?

Selectieve fok

Specials kwamen weinig voor, maar zijn al enkele jaren in aantal aan het groeien. Dit komt niet doordat de mutatie vaker voorkomt, maar doordat wij als mensen met deze dieren zijn gaan fokken.

Wij vinden dat de specials mooi en apart zijn. En aangezien mensen zich graag onderscheiden, wordt er verder gefokt met deze dieren. Alleen mag de speciale kleur of aftekening niet verdwijnen, dus moet er naar andere fretten met dezelfde kleur gezocht worden. Maar die vind je niet snel, of toch wel? Ja natuurlijk, in hetzelfde nest zitten er meer van. Als je ze dan met elkaar laat fokken, kun je de kleur goed versterken. Dit is wel inteelt, maar wat maakt dat uit. Zo’n aparte kleur zal goed geld opleveren. Het nageslacht van dit nest lijkt ook prima in orde, de pups zijn levendig en ogen gezond. Helaas vergeet de fokker dat hij niet alleen het gen van de kleur of aftekening versterkt, maar dat hetzelfde gen ook gezondheidsproblemen veroorzaakt. Zoals hartproblemen en doofheid. Deze pups, die er op het eerste gezicht gezond uitzien, hebben een veel grotere kans op gezondheidsproblemen op latere leeftijd. Zij zullen wel een aantal jaren goed gezond blijven, maar hoe ouder ze worden des te meer zullen zij mankeren.

We zeggen dat een fret gemiddeld 8 tot 10 jaar wordt. Dit gemiddelde moeten we nu al naar beneden aanpassen van 5 tot 7 jaar. In Amerika is het gemiddelde nog lager, maar daar zijn zij ook veel langer bezig met de fok van specials. Uit een enquête onder fretteneigenaren in Amerika bleek dat de fretten met witte aftekeningen zelden ouder werden dan zes jaar, in tegenstelling tot de ‘normale’ fretten. We zijn nu alweer enkele jaren verder en de hedendaagse fokker zal snel roepen dat de ouderdieren geen familie van elkaar zijn. Hij heeft immers het moertje hier vandaan en de ram daar vandaan. Maar als je een eerlijke stamboom zou bijhouden die meer generaties teruggaat, zul je tot de ontdekking komen dat zij uiteindelijk voor een groot deel allemaal terugkomen bij dezelfde voorouders.

De specials in beeld

Uit bovenstaand relaas blijkt (hopelijk) dat het zeer onverstandig is om te fokken met specials. Maar niet iedereen herkent een special. Daarom een korte toelichting:

Als we het hebben over "specials" dan bedoelen we daar in de meeste gevallen bepaalde aftekeningen mee. Het gaat hierbij om fretten die bepaalde witte aftekeningen op de kop, poten en/of het lichaam hebben.

De blaze heeft een witte streep over de kop, witte voeten en soms witte buikvlekken

De panda heeft een witte kop, witte voeten en soms ook asymmetrische vlekken op het lijf

De Dark Eyed White is wit met zwarte ogen

Afwijkingen bij de specials

Bij specials worden diverse afwijkingen aangetroffen. Deze afwijkingen komen allemaal niet bij alle specials voor en zijn soms in meer of mindere mate aanwezig. Voorkomende afwijkingen zijn o.a.:

• Embryonale sterfte door hartwijkingen of misvormingen v/d grote bloedvaten, waardoor het fretje-in-wording niet levensvatbaar is. In de praktijk ziet men vaak kleinere nestjes bij deze fretten, dit is het gevolg van het feit dat embryos ongemerkt afsterven tijdens de dracht. Ook treedt er nogal wat sterfte van pups kort na de geboorte op.

• Hartproblemen op latere leeftijd.

• Misvormingen van de schedel en vooral de onderkaak, soms zodanig dat de fret in kwestie zijn mond niet geheel kan openen of moeilijkheden heeft om voedsel op te nemen.

• Gedeeltelijke of volledige doofheid.

• Misvormde, vergroeide of een teveel aan teentjes.

• Sterk verhoogde gevoeligheid voor tumoren

De visie van Stichting De Fret

Wij zijn bezig met het doodvonnis van onze zo geliefde fret. Waarom? Alleen omdat hij anders moet zijn? Mooier dan de fret van de buren? Dit doe je met auto’s, niet met dieren. Als wij over 20 jaar nog fretten willen hebben, laat staan gezonde fretten, dan zullen wij moeten stoppen met denken dat wij God zijn en mogen beslissen voor Moeder Natuur in de (fok)selectie. Als men wil fokken, gebruik dan gezonde fretten in gewone kleuren: de albino, wildkleur en sandy. Dan kun je ook weleens een aparte kleur of aftekening tegenkomen. Geniet dan van deze ‘vergissing’, maar ga er dan niet meteen mee fokken.

Laat de fret zijn wie hij is: een leuk speels dier. Maar geen statussymbool. Een fret kies je om zijn karakter, hoe het dier is. Niet op uiterlijk of kleur. Je wilt toch een huisdier, niet een aankleedpop waar de buren jaloers op kunnen zijn? Laten wij verstandig omgaan met ons lieve huisdier en laat Moeder Natuur haar fouten herstellen.

Actie vanuit Stichting De Fret

Dat er verband bestaat tussen de aftekeningen van de specials en de bovengenoemde lichamelijke afwijkingen is vrijwel zeker. De specials hebben een defect in hun genen wat diverse gezondheidsproblemen kan veroorzaken en ook veroorzaakt. Wij beschouwen het fokken met specials dan ook als een kwalijke zaak, omdat het ten koste gaat van de gezondheid van de algehele frettenpopulatie. Wij streven juist naar een gezond frettenbestand.

Het fokken met slechte genen achten wij een onnodige vorm van mishandeling en ter ontmoediging van deze nieuwe rage heeft het bestuur (op basis van hetgeen op dit moment bekend is over specials) de volgende beslissingen genomen:

• (Stamboom)keuringen: specials worden uitgesloten van (stamboom)keuringen.

• Forum: op het forum zijn maatregelen genomen om de specials zo min mogelijk te ‘promoten’.

• Verhuislijst: specials mogen niet de dupe worden van de buitenissige wensen van de mens en worden zo nodig geplaatst op de verhuislijst.

Nieuwe wetenschappelijke informatie over specials kan leiden tot het bijstellen van de besluiten genoemd in de bovenstaande punten.