Er zijn verschillende parasieten waar de fret last van kan hebben. De meest voorkomende zijn de vlo, de teek en de (oor)mijt.
De vlo
De vlo is een klein, plat, bruin insect. Het kan enorm ver springen. Het best gedijt een vlo in een warme en vochtige omgeving. Omdat de huizen tegenwoordig over het algemeen tijdens de wintermaanden goed verwarmd zijn en de ventilatie van de huizen in dit jaargetijde minder is (en de luchtvochtigheid dus toeneemt), kan een vlooienbesmetting het hele jaar door optreden. Met het oog op de naderende lente en zomer, jaargetijden waarin vlooien makkelijker een probleem worden, deze keer aandacht voor de vlo en vlooienbestrijding.
Vlooien zijn niet alleen lastig voor uw huisdier omdat ze jeuk veroorzaken, maar ze kunnen ook parasieten overbrengen. We praten in dit geval over de lintworm. Een vlo is tussengastheer voor de lintworm. Een huisdier met vlooien zal zich krabben en bijten om te proberen zich van deze lastige parasiet te ontdoen. Niet zelden wordt de vlo opgegeten. Draagt de vlo lintwormeieren met zich mee dan kan het huisdier besmet raken met lintworm, ofschoon een wormbesmetting niet veel voorkomt bij fretten.
Sommige dieren reageren allergisch op een vlooienbeet. Een enkele beet van een vlo is genoeg voor een extreme reactie van het lichaam. Door enorme jeuk die ontstaat ten gevolge van een vlooienallergie kan een fret zich helemaal stuk krabben en bijten. Vaak ontstaat hierdoor weer een secundaire huidinfectie. In het geval van een ernstige vlooienbesmetting kan bloedarmoede het gevolg zijn. Vooral pups zijn hier erg vatbaar voor.
Veel krabben en bijten zijn signalen dat er vlooien op het huisdier aanwezig kunnen zijn. Als u de vacht opzij legt en u vindt zwart gruis (korreltjes) dicht bij de huid weet u bijna zeker dat er vlooien aanwezig zijn. Dit zwarte gruis is de ontlasting van de vlo. Het gebruik van een vlooienkam kan behulpzaam zijn bij het opsporen van vlooien en hun ontlasting. Twijfelt u of het gruis inderdaad vlooienpoep is, leg dan een paar korreltjes op een tissue. Maak de korreltjes op de tissue nat. Vlooienpoepjes zullen dan donkerrood uitvloeien.
De levensstadia van de vlo
Het vlooienleven bestaat uit 4 cycli; Ei, larve, pop en volwassen vlo. De eerste drie fasen maken 95% van het leven van een vlo uit. Een volwassen vlo brengt nagenoeg 100% van de tijd dat hij leeft op uw huisdier door. Een volwassen vlo kan tot 3 maanden leven.
Volwassen vlooien bijten uw huisdier om bloed te consumeren. Het vrouwtje kan 50 eitjes per dag leggen, gemiddeld zullen dit er ongeveer 25 per dag zijn. De eitjes vallen van het huisdier, bijvoorbeeld op de grond, op de bank of in de auto. De volgende dagen ontwikkelen deze eitjes zich tot larve. De larven van de vlo houden zich bij voorkeur op op donkere plekken zoals in naden, kieren, onder kasten en banken. Een larve leeft van dierlijk materiaal, bijvoorbeeld huidschilfers. Nadat de larve een aantal keren is verveld verpopt hij zich. Als pop kan een vlo tot wel 200 dagen overleven, maar meestal duurt het popstadium niet langer dan een dag of 4. Mede door trillingen komt de volwassen vlo uit de pop en vervolgens bezoekt het uw huisdier voor een maaltijd. De cirkel is nu rond.
Vlooienbestrijding
Ongeveer 95% van het vlooienleven speelt zich niet af op het huisdier maar in de omgeving van uw huisdier, daarom zullen we de omgeving van het dier moeten behandelen. Er zijn diverse merken sprays in de verkoop om de omgeving te behandelen. De nieuwste middelen worden alleen bij de dierenarts verkocht. Een voordeel van deze middelen is dat ze nog niet veelvuldig zijn toegepast en hierdoor is de kans kleiner dat het vlooienvolkje resistent is voor het gebruikte bestrijdingsmiddel. Voor een effectieve behandeling van de omgeving zijn een tweetal zaken van belang.
Een langdurige werking (tot 6 maanden) van het middel heeft sterk de voorkeur
Het middel moet de ontwikkeling van eitje tot larve verstoren.
De omgevingsspray dient u volgens de gebruiksaanwijzing toe te passen. Denk eraan om donkere plekken (bv. onder kasten, naden en kieren) te behandelen. Behandel ook de ligplaatsen van uw huisdier met deze spray of was de lappen van uw fretten op een minimale temperatuur van 60 graden C. Om te voorkomen dat de omgeving opnieuw kan worden besmet met eitjes van vlooien die nog op de huisdieren leven moeten we ook de aanwezige huisdieren behandelen. Bij de dierenarts zijn verschillende middelen te koop die geschikt zijn om toegepast te worden bij de fret. Laat u adviseren door de dierenarts bij de keuze van het juiste middel. Gebruik het middel zoals voorgeschreven wordt door de dierenarts. Bekend is dat de vlooien van de hond en kat graag een overstapje nemen op het lichaam van de fret wanneer ze in hetzelfde huis gehouden worden. Ook al komt de fret dus nooit buiten, dan nog kan het dier last van vlooien hebben omdat de kat of de hond ze meebrengt. Het fretje dat in huis loopt is een gemakkelijke prooi voor de vlo, hij is immers met zijn warme lijfje dicht bij de grond en gemakkelijk te bespringen!
De gevolgen kunnen zijn:
- Stressverwekkend, de fret heeft ontzettend last van jeuk en krabt en bijt voortdurend, waardoor het dier niet tot rust komt.
- Het kan gevaarlijk zijn indien veel vlooien te veel bloed zuigen bij de fret, waardoor bloedarmoede kan ontstaan.
- Er kan vlooienallergie optreden.
- Kans op besmetting met lintworm, wanneer de fret een vlo opeet.
- Bij veel krabben en bijten kan de beschadigde huid ontstoken raken.
Vlooienallergie
Fretten kunnen, net als andere dieren, last hebben van vlooienallergie. Dit houdt in dat een vlooienbeet een grote plek veroorzaakt op de huid van (meestal) de achterpoten en rond de staart. Deze reactie van de huid gaat gepaard met veel jeuk en eventueel eczeem. Het is daarom belangrijk de fret te ontdoen van de hinderlijke parasieten.
Wat te doen tegen vlooien?
Het gebruik van vlooienbandjes willen we ontraden, omdat deze nauwelijks werkzaam zijn en de concentraties gifstoffen in de bestrijdingsmiddelen te hoog kunnen zijn voor de fret. Daarnaast bestaat er een reeele kans op verstikkingsgevaar als de fret met het bandje ergens achter blijft hangen. Vlooienbandjes kunnen ook uitharing (kaal worden) in de nek of uitslag op de huid veroorzaken. Bovendien kunnen ze worden opgegeten.
Het gebruik van vlooienpoeder wordt afgeraden omdat fretten allergisch kunnen reageren op dit stoffige bestrijdingsmiddel, wat ook bij inademen in de longen van het dier komt. In geval van een spray, nooit rechtstreeks op het dier spuiten, maar dit middel bijvoorbeeld het liefst aanbrengen op een washandje en daar het dier mee inwrijven.
De makkelijkste methode om vlooien te bestrijden is momenteel het gebruik van Stronghold voor puppies/kittens (roze verpakking). Dit middel is bij de dierenarts verkrijgbaar. Het is eenvoudig toe te dienen, en werkt tevens prima tegen verschillende wormen en oormijt. Helaas helpt Stronghold niet tegen teken. Gebruik hiervoor Frontline spray.
Teken
Wanneer de fret met u mee naar buiten gaat, kan hij in gras en struiken teken oplopen. Deze mijten kunnen zich met de kaakdelen ingraven in de huid van de fret om bloed te zuigen. Het achterlijf van een teek zwelt op doordat het zich vult met bloed, totdat het zo groot is als een flinke erwt.
Indien een fret rondzwerft en belaagd wordt door enige tientallen tot honderden (!) teken, dan bedreigt het bloedverlies zijn leven in hoge mate. Ook een enkele teek kan al gevaarlijk zijn, want teken kunnen een groot aantal ziekten overbrengen op de fret. Eén van de bekendste ziekte die overgebracht kan worden door teken is Lyme Disease. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een spiraalvormige bacterie genaamd Borrelia Burgdorferi. De ziekte wordt gekenmerkt door drie stadia, waarbij vooral tijdens het tweede en derde stadium onder andere hartafwijkingen en neurologische verschijnselen voorkomen.
Teken nestelen zich het liefst in de zachtere huiddelen van een gastheer, bij de fret zijn de favoriete plaatsen: rond de ogen en oren, tussen de snorharen en in de liezen. Heeft het dier veel teken, dan zitten ze als ‘korsten’ opeengepakt rond de ogen en oren en ook verspreid over het gehele lichaam. Eén van de redenen waarom een fret niet overleven kan in de vrije natuur is wel dat het dier letterlijk ‘leeggezogen’ wordt door teken, wanneer hij in het bos of veld rondzwerft. Verzwakt en wel kan het verlies van zijn lichaamsvocht (bloed in dit geval) al snel het einde voor het dier betekenen.
Een teek verwijderen
Verwijder de teek als volgt: draai de teek rond, terwijl u het gehele lichaam ervan omvat met een speciale tekentang of een pincet met brede onderkant (knijp vooral de teek niet stuk!) en trek de parasiet los van de huid. U kunt ook één wijsvinger op de teek drukken en het lichaam van de teek door draaien om de kop rollen. Meestal laat de teek dan ook snel los.
Verdoof de teek nooit met alcohol of andere middelen, als reactie daarop zal de teek juist nog wat speeksel in de wond brengen, waardoor het risico op Lyme Disease groter wordt. Was altijd goed de handen na het aanraken van teken, of beter nog, draag handschoenen! Let op dat de monddelen ook meekomen, anders kan het bijtwondje gaan ontsteken. Op den duur zweren dan de monddelen eruit. Het is beter, om dat te voorkomen.
Oormijt
Oormijt is een veel voorkomende aandoening bij fretten. Vaak worden jonge fretten in het nest al geïnfecteerd door de moeder. De oormijt wordt daarnaast ook makkelijk via onderling contact tussen fretten, bijvoorbeeld in de frettenspeeltuin of na aankoop van een nieuw speelkameraadje, overgebracht. Deze oormijt veroorzaakt een ontsteking en irritatie van de gehoorgang. Fretten krabben bij een oormijtinfectie niet zoveel als honden en katten aan hun oren. Hierdoor kan een infectie soms jarenlang onopgemerkt aanwezig zijn. Helaas kan de oormijt uiteindelijk het trommelvlies beschadigen waardoor een middenoorontsteking ontstaat. Deze fretten lopen dan plotseling met een scheve kop en zijn erg ziek.
Diagnose
Met een otoscoop kan de dierenarts de oormijt gemakkelijk zien bewegen in de oren. Met het blote oog is het echter aan de buitenkant van de oren niet zichtbaar. Vraag daarom bij elk bezoekje aan de dierenarts of deze even in de oren wil kijken. Als een fret in een frettenhuishouding oormijt heeft, ga er dan vanuit dat alle fretten oormijt hebben. Behandel daarom altijd alle fretten tegelijk. Hoewel theoretisch wordt aangegeven dat deze oormijt besmettelijk kan zijn voor katten of honden, heb ik persoonlijk daar nooit iets van gemerkt. Het is dus meestal niet nodig om deze mee te behandelen. Ook is het niet nodig om de omgeving te behandelen.
Behandeling
Tot voor kort waren er maar weinig praktische middelen voor de bestrijding van oormijt bij fretten. De zalven kwamen vaak niet diep genoeg in de oortjes; de druppels vonden veel fretten niet prettig. Daar de cyclus van ei tot volwassen mijt 3 weken duurt was het nodig om meerdere malen te behandelen (de eieren zijn vaak resistent tegen de bestrijdingsmiddelen). Al was er maar één fretje waarbij de behandeling niet goed was uitgevoerd dan waren alle fretten na verloop van tijd weer geïnfecteerd. Hierdoor was het vaak moeilijk om grotere populaties fretten (bijvoorbeeld een frettenopvang), waar ook nog eens regelmatig nieuwe fretjes werden geïntroduceerd, volledig vrij te krijgen.
Gelukkig is er nu een nieuw middel dat 100% werkzaam is: Stronghold (selamectine) 15 mg. pipet. Een jaar geleden ben ik begonnen met een proef bij 53 fretten. Hieruit bleek dat het middel effectief, veilig en makkelijk toe te dienen is. Het enige wat u hoeft te doen is een pipetje eenmalig in de nek tussen de haren leeg te drukken. Geen gehannes meer met oortjes behandelen. Wel uiteraard alle fretten tegelijk behandelen. Het middel werkt een maand lang en verspreidt zich via het huidvet. Bovendien werkt het een maand tegen vlooien en wormen (deze laatste komen bij fretten nauwelijks voor). Voor een grote of kleine fret wordt dezelfde dosering gebruikt. Het middel is verkrijgbaar bij de meeste dierenartsen.
Veel fretten houden een chronische oorontsteking over na een oormijtinfectie. Dan blijven de oren veel bruin oorsmeer produceren terwijl de oormijt al lang verdwenen is. In ernstige gevallen is een behandeling zoals hierboven met een ontstekingsremmer noodzakelijk. Heeft de fret er echter weinig last van, dan raad ik aan de oren regelmatig alleen met een vochtig wattenstaafje (niet het oorsmeer dieper duwen maar gebruiken als lepeltje) schoon te maken.
Na een eenmalige toediening van Stronghold is de fret voor altijd van de oormijt af, tenzij... het diertje weer opnieuw wordt geïnfecteerd door contact met een niet behandelde fret! Dat gebeurt sneller dan de meeste eigenaren zich realiseren.
Drs. Hanneke Roest, De Frettenkliniek te Giessen